Aotearoa Tuatahi

Nō Wikipedia Māori
Aotearoa Tuatahi
Kaihautū Winitana Pita
Whakaūranga 1993
Tari matua Te Whanga-nui-a-Tara
Paetukutuku Aotearoa Tuatahi


Ko Aotearoa Tuatahi he rōpū tōrangapū no Aotearoa. Ka mōhiotia whānuitia āna mahi whakahē i ngā ture manene, i te Tiriti o Waitangi hoki. Nā Winitana Pita te rōpū i whakaū i te 1993, ko ia tonu te kaihautū o nāianei. E ai ki ētahi, ki te kore a Winitana, ka ngaro haere a Aotearoa Tuatahi.

Kaupapa[takatā | takatā pūtake]

I te pōtitanga o 2002, e toru ngā kaupapa matua o Aotearoa Tuatahi:

  1. he whakaheke i ngā manene e tae mai ana, mēnā ehara aua manene nō Ūropi
  2. he ārai i te taihara, he whakaroa i ngā whiu
  3. he whakaheke i ngā moni e utua ai mō ngā mahi e pā ana ki te Tiriti o Waitangi.

Tīmatanga[takatā | takatā pūtake]

Ka puta a Aotearoa Tuatahi hei rōpū tōrangapū i te 1993, i mua i te pōtitanga o taua tau. Ko Winitana Pita te mema Pāremata mō Tauranga, ā, he minita mō ngā Māori o mua/ I whakarerea a ia te rōpū Nahinara, he tautohetohe nōna ki ngā kaihautū o Nahinara. Ka wikitoria a Winitana i te pōtitanga, ka mau ki tana turu mō Tauranga.

I taua pōtitanga tonu, ka wikitoria a Tau Henare i te turu mō Te Tai-tokerau, te tuarua o ngā turu o Aotearoa Tuatahi. Nō te pōtitanga o 1996, ka whiwhi a Aotearoa i te 13% o ngā pōti, ā, kia 17 ō rātou turu. E rima ngā mema Māori o Aotearoa Tuatahi — Henare (te kaihautū tuarua o te rōpū), rātou ko Tukuroirangi Morgan, ko Rana Waitai, ko Tu Wyllie ko Tuariki John Delamere — arā ngā "Tight Five".

I te pōtitanga o 2005, ka āhua hinga a Aotearoa Tuatahi. Ka whiwhi rātou i te 5.72% o ngā pōti, kia toru noa iho ngā turu. Ka hinga hoki a Winitana i Tauranga, ka wikitoria a Bob Clarkson o Nahinara kē. Ka haere kē a Winitana ki te Pāremata hei mema o te rārangi. Nō te 2005, ko ēnei ngā mema Pāremata o Aotearoa Tuatahi:

  1. Winitana Pita
  2. Peter Brown
  3. Brian Donnelly
  4. Ron Mark
  5. Doug Woolerton
  6. Barbara Stewart
  7. Pita Paraone

Nā Aotearoa Tuatahi rāua ko Reipa i whakatauria tētahi kirimana whakahaere kāwanatanga, me te aha, ka tū a Winitana hei Minita mō te Manatū Aorere.

Ngā tari i mau ai[takatā | takatā pūtake]

  • Kaihautū i te Pāremata:
    • Winitana Pita, 1993–
  • Kaihautū tuarua i te Pāremata:
    • Tau Henare, 1993–1998
    • Peter Brown, 1998–2009
    • Tracey Martin, 2011–2015
    • Ron Mark, 2015–2018
    • Fletcher Tabuteau, 2018–
  • Kaihautū rōpū:
    • Doug Woolerton, 1993–2005
    • Dail Jones, 2005–

Hoto ki waho[takatā | takatā pūtake]