Hotunui

Nō Wikipedia Māori

Ko Hotunui he tupuna nō ngā iwi o Hauraki.

Kōrero mōna[takatā | takatā pūtake]

Tētahi o ngā pou nō te wharenui Hotunui
Tētahi o ngā pou nō te wharenui Hotunui

E ai ki tā Hoani Nahe whakatakoto i ngā kōrero tuku iho o Hauraki, ko Hotunui te tino tangata o runga i a Tainui waka. Kei Kāwhia kē tana kāinga tuatahi. Ka moe a Hotunui i te wahine, i te tamāhine a Māhanga. Ko Māhanga nō ngā waka o mua atu i a Tainui mā. Ka hapū te wahine a te tangata rā a Hotunui, ka tūāhu te tangata rā i tāna māra, hei māra kūmara māna. I reira anō ka pau te hāpoki kūmara a Māhanga, a te hungawai a Hotunui, i te tangata te tāhae. Nei koa, ko ngā waewae o Hotunui he piko te koromatua. Ka titiro te tangata rā a Māhanga i ngā waewae o ngā tāngata i tāhaetia ai tana hāpoki. Kāore i tino mōhiotia e ia. Kotahi te wae i mōhiotia e ia, ko tō Hotunui. He tangata haere noa iho ia, kāore ia i mōhio kua tāhaetia te hāpoki kūmara a tana hungawai. Ko te hunga nā rātou i tāhae kāore i tino tika tā rātou takahanga i te oneone, kei mau te āhua o ā rātou waewae ki reira, kei mōhiotia ko rātou te kaitāhae. I te kitenga anō o Māhanga i ngā waewae o Hotunui e āhua ana i runga i te oneone i te taha o tana hāpoki kūmara, ka mea ia nā Hotunui i tāhae tana hāpoki kūmara. Ka whakapaea a Hotunui he tāhae kai, ka whakakāhore atu te tangata rā. Hei aha mā Māhanga, mea tonu mai, ‘Nāu anō i tāhae taku hāpoki kūmara.’

Te take i haere ai ia ki Hauraki[takatā | takatā pūtake]

Ka whakamā te tangata rā ki tā rāua ngangare ko tana hungawai. Ka mea te tangata rā ki te haere noa atu, ka kī atu te tangata rā ki tāna wahine e hapū rā, ‘E muri e whānau tō tamaiti, waiho te ingoa i a Marutūāhu, i tāku māra i tūāhu kau nei au, kāore nei i whakatōkia ki te kūmara. Ka haere nei au ki taku haere noa atu.’ Ka mea mai te wahine rā ki a Hotunui, ‘Ko whea tāu whenua ka haere nā?’

‘Ko Hauraki.’
‘Kua kite koe i taua whenua?’
‘Kua kite au i nā reira mai te hoenga mai o taku waka o Tainui.’

Ka haere te heke o te tangata rā o Hotunui. Haere ake te heke rā, hokorima. Ka ahu te haere ki Hauraki, puta atu ki Wharekawa, rokohanga mai he tangata anō tō tērā whenua, ko Uri-o-pou te ingoa o tērā iwi. Ka noho te heke o Hotunui ki tētehi o ngā pā o taua whenua nei o Wharekawa, ki Whakatīwai. Te rangatira o tērā whenua katoa, o tērā iwi hoki, ko Ruahiore. Ka noho taurekareka te heke o Hotunui ki tērā wāhi. Ko te taurekareka tēnei o Hotu, ka whiwhi i te kupenga, i te roi, i te pōhue, ka murua; te mea iti, te mea rahi a Hotu, he muru kau nā tērā iwi, nā Uri-o-pou. Ko te roanga o te kōrero e pā ana ki ngā mahi a Marutūāhu.

Tirohia hoki[takatā | takatā pūtake]

Tohutoro[takatā | takatā pūtake]

  • Hoani Nahe, tuhinga-ā-ringa, Auckland City Library, NZMSS 713: 25-34, (1860).