Hurihanga Kaupapa Ture Īrāna
Te Hurihanga Kaupapa Ture Pahia (reo Pāhia: مشروطیت, ki ngā pūāhua Rātini: Mashrūtiyyat, انقلاب مشروطه ranei[1] Enghelāb-e Mashrūteh), e mōhiotia ana ko te Hurihanga Ture o Īrāna, i tū i waenganui i te tau 1905 me te 1911[2] i te wā o te kāwai rangatira o Qajar. Ko te hurihanga i arai ki te whakatu i tetahi paremata i Pahia (Irana),[2] a kua kiia ko te "wahanga hanga wa i roto i te hitori hou o Pahia".[3]
Ko te hurihanga "ko te tuatahi o tona ahua i roto i te ao Ihirama, i mua atu i te hurihanga o nga Pūhou Tureke i te tau 1908". I whakatuwherahia te ara mo te wa hou i Pahia, me te tautohetohe i roto i te perehi kaha. He maha nga roopu i whawhai ki te hanga i te huarahi o te hurihanga. Ko te ota tawhito, i tohe a Shah Naser al-Din Shah Qajar mo te wa roa ki te tautoko, i whakakapia e nga umanga hou.
Na tenei i ara ake he tuarua me nga ope kaupapa ture e hīkoi ana ki Terana, i pehia te whakahekenga a Mohammad Ali Shah mo tana tama iti a Ahmad Shah Qajar, me te whakatu ano i te kaupapa ture i te tau 1909.
I mutu te hurihanga i te Hakihea 1911 i te wa i tirotirohia ai e nga minita a Shah te pananga o nga kaitohutohu o te Kaunihera Tuarua mai i te paremata me te tautoko o nga hoia Ruhia 12,000".[4]
I muri mai i te tukitukitanga a Irana i te tau 1921 (reo Pāhia: کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹), I whakarereketia e te paremata o Iran te kaupapa ture i te Hakihea 12, 1925, i whakakapi i te whare rangatira o Qajar 1797–1925 ki te whare Pahlavi hei rangatira mana mo Irana. Ko te kaupapa ture o te tau 1906–1907, ahakoa karekau i u, ka noho tonu i muri i te Hurihanga Ihirama ka whakamanahia he kaupapa ture hou i te 2 me te 3 o Hakihea 1979 ka whakatuu he Repupiripia Ihirama.[5]
Tohutoro
[takatā | takatā pūtake]- ↑ Tilmann J. Röder, "The Separation of Powers: Historical and Comparative Perspectives" in Rainer Grote and Tilmann J. Röder, Constitutionalism in Islamic Countries (Oxford University Press 2012), pp. 321–372.
- ↑ 2.0 2.1 Amanat 1992, pp. 163–176.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namediranicaonline
- ↑ The Iranians : Persia, Islam and the Soul of a Nation by Sandra Mackey, New York : Dutton, 1996, pp. 150–155
- ↑ Mahmood T. Davari (2004). The Political Thought of Ayatollah Murtaza Mutahhari: An Iranian Theoretician of the Islamic State. Routledge. ISBN 978-1-134-29488-6.