Jump to content

Te Hāhi Tūhauwiri

Nō Wikipedia Māori

Template:Whakamahia rā dmy

Te Hāhi Tūhauwiri (Hui Tau o Aotearoa) ko te marumaru me te Hui Tau o te Huihuinga Whakapono o nga Hoa (Quakers) i Aotearoa.[1]

He nui nga huringa o te Hui Tau Quaker o Niu Tireni i waenganui i te 1840 me te 1920, he wa i tohuhia e te Society of Friends' urutaunga me te tipu i roto i te horopaki matawhenua me te ahurea hou.[2] Ko te Hui o Aotearoa, i timata mai i te 26 noa nga mema i te tau 1853,[3] ka piki ki te tata ki te 430 i te tau 1920. He mea whakahirahira tenei tipu na te mea ko te titiro a nga Quakers ki te hohonutanga wairua, kaua ki te kaha tau, ki te anga whakahaere whanui ranei.

Ko te takenga mai o te Quakerism e kiia ana na George Fox EN, na ona wheako miiharo i whakapono ki te hono tika ki te wairua o te Atua.[4] I te timatanga karekau he whakaakoranga okawa, he mema ranei, na nga whakaakoranga a Fox i kukume i te hunga kare i pai ki nga whare karakia o naianei, i hanga te maha o te whakapono Quaker.[4] I to ratou hekenga mai i Ingarangi, mo te hekenga me nga mahi whakatikatika, i whakawhanakehia e nga Quakers tetahi punaha whakahaere uaua.[5] He mahi nui te Quakerism ki te whakahaere i nga kaupapa o te ao, tae atu ki era o Aotearoa.[6] Ko te hononga i waenganui i nga Hoa o Aotearoa me te Hui-a-Tau o Raanana, ina koa na te Hui mo nga mamae me te Komiti Whenuanui (i muri mai ko te Komiti Ahiterereihia), he mea nui ki te whakawhanake me te tautoko o te hapori o Aotearoa.[6]


Ko te hanganga Quaker i Aotearoa i tipu mai i te roanga o te waa, e whakaata ana i ona takenga pakeha. Ko nga whanaketanga matua ko te whakatuu Hui-Marama me nga Hui-a-Taata mai i te tau 1885, ka noho hei roopu whakahaere-a-rohe me nga momo kawenga whakahaere me te taha wairua. He rite tonu nga mahi a enei hui ki o te Hui-Tau, he mana i whakamanahia mo Aotearoa i te tau 1964. [7] Ko te pikinga o te taupori Quaker i Aotearoa na te nuinga o nga tangata manene o Ingarangi, i urutau ki nga ahuatanga uaua me te noho mokemoke o to ratou taiao hou.[7] I kitea ano i tenei waa te tiaki me te urutaunga o nga mahi a Quaker, penei i te momo karakia karekau he utu mahi minita me te aro ki te 'marama o roto' i roto i ia tangata, e arahi ana i to raatau haerenga wairua.[8]

Tūnga o nāianei

[takatā | takatā pūtake]

Hui-marama kei raro i te maataki a te Hui-a-Tau ki Aotearoa ko Te Taitokerau, Te Waipounamu, Te Papaioea, Whanganui, Te Whanganui a Tara, Ōtautahi, me Otepoti. I roto i te Tatauranga 2018, 954 nga tangata i kii i ta ratou karakia ko "Religious Society of Friends (Quaker)".[9]

Nga Tohutoro

[takatā | takatā pūtake]
  1. "Yearly Meeting". quaker.org.nz. Archived from the original on Poutū-te-rangi 25, 2016. Retrieved April 7, 2016. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  2. Isichei, Elizabeth (1970). Victorian Quakers. Oxford University Press. 
  3. Mason, Thomas (1853). MS Papers 54. 
  4. 4.0 4.1 Ingle, H. Larry (1996). First Among Friends: George Fox and the Creation of Quakerism. Oxford University Press. 
  5. Landes, Jordan (2015). London Quakers in the Trans-Atlantic World. Palgrave MacMillan, 126-146. 
  6. 6.0 6.1 Stearn, Roger T. (2010). "Edwardian Peace Testimony: British Quaker Against Militarism and Conscription c. 1902-1914". The Journal of the Friends Historical Society 62 (1): 49-66. 
  7. 7.0 7.1 Brodie, J. (1993). Seeking a New Land: Quakers in New Zealand. Wellington, New Zealand: The Beechtree Press. 
  8. Chenoweth, J. M. (2009). "Social identity, material culture and the archaeology of religion: Quaker practices in context". Journal of Social Archaeology 9 (3): 319-340. 
  9. "Religious affiliation (total responses)". Stats NZ. New Zealand Government. Retrieved 25 September 2023.

Nga hononga o waho

[takatā | takatā pūtake]