Te Whakatōhea

Nō Wikipedia Māori
Te Whakatōhea
He wāhanga o Mataatua
Rohe: Te Moana-a-Tairongo ki Ōpape
Waka: Mataatua
Moana: Te Moana-a-Tairongo
Tohutoro matua: Rārangi Iwi-Hapū

Ko Te Whakatōhea he iwi mai i Te Moana-a-Tairongo (Ōhiwa), ki Ōpōtiki, tae noa ki Ōpape e noho ana.

"Ko te Poari o Te Whakatōhea te kaiwhakahaere o ngā rawa o te iwi, pēnei i ētahi whare nunui me ētahi pāmu e rua. I tua atu, kei te āwhina te Poari i ngā whare kōhungahunga me ngā ratonga hauora a te iwi. Kua tū ētahi kaupapa whakaako i ngā mahi pāmu, te whāngai manuhiri, te ahuwhenua, te ruku moana tae noa ki ngā mahi arumoni, te whakahaere pakihi, ngā mahi rorohiko. Kua pakari a Te Whakatōhea ki te kuhu ki ngā whitiwhitinga kōrero me te kāwanatanga kia hua ai he whakataunga whānui mō ōna kerēme".[1]

Tangohia mai te taura i taku kakī kia waiata ahau i taku waiata

Taupori[takatā | takatā pūtake]

E 9,948 te taupori i te 2001.[2]

E 12,069 te taupori i te 2006.[3]

E 12,177 te taupori i te 2013.[4]

E 16,095 te taupori i te 2018.[5]

Hāpu[takatā | takatā pūtake]

Ngāi Tamahua[takatā | takatā pūtake]

  • Kō Tarakeha te maunga
  • Kō Opepe te awa
  • Kō Opape te marae
  • Kō Muriwai te whare tipuna Kō Tapairu te wharekai
  • Kō Ngai Tamahaua te hapū

Ngāti Ira[takatā | takatā pūtake]

  • Kō Mātiti te maunga
  • Kō Waioweka te awa
  • Kō Ōpeke te marae
  • Kō Irapuaia te whare tipuna
  • Kō Te Kurapare te whare kai
  • Kō Ngāti Irapuaia te hapū

Ngāti Ngāhere[takatā | takatā pūtake]

  • Kō Maungarangi te maunga
  • Kō Otara te awa
  • Kō Terere te marae
  • Kō Te Iringa te whare tipuna
  • Kō Whiripare te wharekai
  • Kō Ngāti Ngāhere te hapū

Ngāti Patumoana[takatā | takatā pūtake]

  • Kō Mākeo te maunga
  • Kō Waiaua te awa
  • Kō Waiaua te marae
  • Kō Ruamoko te whare tipuna
  • Kō Te Puritanga te whare kai
  • Kō Ngāti Patumoana te hapū

Ngāti Ruatakena[takatā | takatā pūtake]

  • Kō Mākeo te maunga
  • Kō Waiaua te awa
  • Kō Omarumutu te marae
  • Kō Tutāmure te whare tipuna
  • Kō Hine-i-Kauia te wharekai
  • Kō Ngāti Ruatakena te hapū

Te Ūpokorehe - Kutarere[takatā | takatā pūtake]

  • Kō Tirotirowhitu te maunga
  • Kō Kakaho te awa
  • Kō Kutarere te marae
  • Kō Te-Poho-o-Tamaterangi te whare tipuna
  • Kō Ani-i-waho te wharekai
  • Kō Upokorehe te hapū

Te Ūpokorehe - Maromahue[takatā | takatā pūtake]

  • Kō Pukenui-o-raho te maunga
  • Kō Waiotahe te awa
  • Kō Maromahue te marae
  • Kō Te Poho o Kahungunui te whare tipuna
  • Kō Pouwharekura te wharekai
  • Kō Upokorehe te hapū

Te Ūpokorehe - Roimata[takatā | takatā pūtake]

  • Kō Hiwarau te maunga
  • Kō Te Karaka te awa
  • Kō Tairongo te moana
  • Kō Roimata te marae
  • Kō te Ao Marama te whare tipuna
  • Kō Te umutao Noa a Tairongo te wharekai
  • Kō Upokorehe te hapū

Tirohia hoki[takatā | takatā pūtake]

Hoto ki waho[takatā | takatā pūtake]

Tohutoro[takatā | takatā pūtake]

  1. Ranginui Walker (26-09-2006). "Te Whakatōhea". Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand. Archived from the original on 2007-08-19. Retrieved 2007-08-29. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
  2. "Iwi (Total Responses) and Sex, for the Maori Descent Census Usually Resident Population Count, 2001". stats.govt.nz. Tatauranga Aotearoa.
  3. "Iwi (Total Responses) and Work and Labour Force Status by Sex, for the Maori Descent Census Usually Resident Population Count Aged 15 Years and Over, 2006". stats.govt.nz. Tatauranga Aotearoa.
  4. "Iwi (total responses) and iwi groupings and languages spoken by age group, for the Maori descent census usually resident population count, 2001, 2006, and 2013 Censuses (RC, TA)". stats.govt.nz. Tatauranga Aotearoa.
  5. "Iwi affiliation (estimated count), for the Maori descent usually resident population, 2018". stats.govt.nz. Tatauranga Aotearoa.
Ngā hapū o Te Whakatōhea
Ngāi Tama Haua • Ngāi Tamatea (Te Whakatōhea) • Ngāti Ira (Te Whakatōhea) • Ngāti Ngahere • Ngāti Patumoana • Ngāti Rua (Te Whakatōhea) • Te Ūpokorehe
Ngā iwi o Mataatua
Ngāi Tai (Waikato) • Ngāi Te Rangi • Ngāi Tūhoe • Ngāti Awa • Ngāti Manawa (Mataatua) • Ngāti Rangi (Mataatua) • Te Whakatōhea • Te Whānau-a-Apanui