Tongariro

Nō Wikipedia Māori
Ko Tongariro maunga

Tērā ko Tongariro maunga e tū rangatira ana ki te mātāpuna awa o Te Ika-a-Māui, he maunga puia, he maunga hukarere, he maunga tipua ē! Ko Tongariro maunga te puna wai o te Ika a Māui, te romi o ngā awa e rere ana ki ngā tōpito e whā o te motu, arā ko Waikato, ko Whanganui, ko Rangitikei. Ka tū a Tongariro ki te te mātāpuna o ngā awa nunui o Te Ika-a-Māui, i te 39.1S, 175.7E. Ko te teitei o te maunga nei, e 1,978 mita.

Ngā maunga e tū tata ana[takatā | takatā pūtake]

Ka tū rārangi ana keokeonga, arā ko Tongariro, ko Ngāuruhoe, ko Paretetaitonga, ko Ruapehu. He maunga ikeike ēnei, ngaro katoa i te hukarere. Ko ngā mea orohia e piri ana ki te taha ko Hauhangatahi, ko Maungakatote, ko Pukeonake. He rua puia anō ko Ōhākune. Ko ngā keokeonga e tū tata ana ki raro ko Kakaramea, ko Pihanga. Ko Rotoaira te puna wai i waenganui. Tū ana he maunga, takoto ana he raorao, heke ana he awaawa, koia nā ko te raorao e pōkaitia ana i a Tongariro he awaawa, he oneone, he parangahu, he pungapunga, he pungarehu.

Ngā kōrero o mua[takatā | takatā pūtake]

He maunga tapu ēnei e tū ana ki te puku o te whenua, he tupua, he atua. Me hoki anō ki te ao kohatu, i aua rā ka minemine ngā maunga ki te mātāpuna: ko Tongariro, ko Taranaki, ko Tauhara, ko Putauaki, ko Pihanga me ērā atu o ngā maunga, ngā puke, ngā hiwi me ngā kohatu. Ka nui te aroha o Tongariro ki a Pihanga engari ka pūhaehae ērā atu o ngā maunga, ā ka puta te riri i a rātou. Nā ka huaki te riri a Taranaki, a Putauaki ki a Tongariro, haruru ana te whenua, ka pō te rangi, aue, taukuri e!

Te awa o Tongariro[takatā | takatā pūtake]

I ngā rā o mua i mōhiotia katoatia tēnei awa ko 'Waikato'. Otiia i tēnei wā, kua huaina te wāhanga i rere mai i Tongariro maunga ki Taupō moana ko Tongariro te awa. Ka rere te awa nei ki Nukuhau, kātahi ka puta ko Waikato-taniwha-rau.