Rōpū Whakahētanga Hoko Whenua

Ko te Rōpū Whakahētanga Hoko Whenua i Ahuriri, 1876. Ko J. R. Russell tērā e noho ana ki waenganui

Ko te Rōpū Whakahētanga Hoko Whenua i whakatūria ai i te tekau atu i 1870 ki roto o Tūranga-nui-a-Kiwa. I taua wā, ka nui haere ngā whakahē ki ngā mahi hoko whenua; ko te kaupapa o taua rōpū he whakahē, he ātete i ngā hokonga whenua katoa, he kimi utu mō ngā hoko hē i te whenua. Ko te ingoa reo Pākehā ko te 'Repudiation Movement'.

Nō te tau 1873 i whakaaetia ai te Kōti Whenua Māori ki te wāwāhi i te whenua Māori. Ka mutu i reira te whakaingoa i te tekau tāngata i te taitara me te kape i te nuinga o te iwi ki waho. Mai i taua wā, me uru katoa atu ngā tāngata whai pānga ki te taitara. Ko tētahi hiahia pea o ngā kaihanga i tēnei ture, mā reira e whakapūmautia ai te pupuru a te iwi katoa i te taitara, heoi anō te mate, nā te ture nei i wāwāhi ngā taitara. Kāore he poraka nui i hoatu ki te tāngata Māori takitahi, e taea ai te whāngai i ō rātou whānau pēnei i ngā kaiahuwhenua Pākehā. I hoatu kē he hea ki a rātou i ētahi poraka, ā, i wehea aua poraka, nāwai ā, ka wehea anō kia kongakonga tonu, arā, kia takoto he wāhanga kore rawa nei e puta he hua ā-moni.

He nui te moni i pau hei utu mō ngā rōia me ngā kairūri. Nā konei, nā ngā raruraru hoki o te whakatū whare me te whāngai i te whānau, i kawea te Māori kia hoko i ō rātou whenua. Ko te whakaaro kei muri i ēnei whakarerekētanga he whakapōturi i te hoko whenua o te Māori. Heoi anō, i tahuri ngā kaihoko ki te whai i ētahi tikanga mūrere. Tētahi ko te utu moni taupū ki ētahi tāngata takitahi maha o roto i tētahi poraka, mō te hia tau i ētahi wā. I muri kua tū ki mua i te Kōti ki te taunaha i te ōrautanga o te poraka e hāngai ana ki ngā hea kua hokona e rātou. Ka tino raru te iwi Māori i konei. Ko tēnei wehenga kia takoto maramara kau tētahi mate nui o ngā whenua Māori, tae noa mai ki nāianei. Nā konei i uaua ai te tiki pūtea whakapakari, i uaua ai hoki te whakamahi whenua Māori kia puta ai he hua. I tupu te Rōpū Whakahētanga Hoko Whenua i runga i te aranga ake o ngā whakahaere ā-rūnanga, ā-iwi hoki.

I te tōmuatanga o te tekau tau atu i 1870, ka tautoko a Henry Robert Russell i a Hēnare Matua, he kaiārahi o te rōpū Whakahētanga Hoko Whenua i Te Matau a Māui, ko tā rātou, he whai kia hurihia ngā hokonga whenua i whakapaetia he whānako. Hei āwhina i ōna hoa Māori, ka whakatūria, ka utua e ia tētahi “tari whakahētanga” i Ahuriri. Nāna hoki a Te Wananga, te nūpepa reo Māori o te rōpū, i āwhina ā-pūtea. Kāore i rata ngā Pākehā ki ana mahi. Kaha te pau o ngā moni a Russell ki ēnei kaupapa.

Tohutoro

• Ngā Tāngata Taumata Rau URL:NZDB