Hēnare Kaihau
I whānau mai a Hēnare Kaihau ki te taha tonga o te whanga o Manukau i waenganui i ngā tau 1854 me 1860. Nō Ngāti Te Ata ia. I a ia e tamariki ana, ka ākona ia ki ngā kōrero me ngā whakapapa o tōna iwi. Kia pakeke ia, kua tahuri ia ki ngā kaupapa tōrangapū a te Māori. Nō muri he kaitautoko pūmau ia ki te Kīngitanga, ā, ko ia te kaitohutohu matua mō te Kīngi Māori tuatoru, mō Mahuta.
I te 1896 ka tū ia hei Mema Pāremata Māori mō Te Tai-hauāuru. Ko ngā take i tautokona e Kaihau i ngā tau tekau mā rima i a ia i te Pāremata ko ngā tika hī ika, mahi kai hoki, a te Māori i raro i te Tiriti. Kore rawa i mutu ana tohenga mō ngā whenua raupatu o Waikato.
Tae rawa ki ngā tau 1900, whakahē tonu ana a Kaihau ki ngā mahi kikino a te kāwanatanga ki ngā Māori. Ka tahuri ia ki te tautoko anō i te kaupapa whakatū Pāremata o te Kotahitanga i raro i te mana o te Kīngi Māori. Ko tā te Kotahitanga i whai, kia whakamanatia te Tiriti o Waitangi, kia whakakorea ngā ture whenua Māori.
Ka mate ia i te 1920.
Tohutoro
[takatā | takatā pūtake]- Ngā Tāngata Taumata Rau URL:NZDB