Reo Māori Kuki Airani

Nō Wikipedia Māori

Ko te reo Māori Kuki Airani te tino reo o ngā Kuki Airani.

Ngā reo o ngā moutere[takatā | takatā pūtake]

E ono ngā reo o ngā moutere:

  • Ko te reo o Rakahanga-Manihiki
  • Ko te reo o Tongareva
  • Ko te reo o ngā Ngaputoru
  • Ko te reo o Aitutaki
  • Ko te reo o Rarotonga
  • Ko te reo o Mangaia

Ko te reo o Pukapuka, he reo anō tērā. E tata ana ki te reo o Hāmoa. He pērā pea i tana pātatanga ki ngā moutere o Hāmoa, otirā ki Tokerau (Tokelau), engari, he āhua ōrite ngā whakatakotoranga ki ngā reo o Ngā Kūki 'Airani (reremahi: pū tohu wā + tūmahi + tāhu/kaimahi - Ka + wano + au = Ka haere au).

Rarotonga Aitutaki Mangaia Ngāputoru Manihiki Tongareva Māori (Aotearoa)
tuatua ʻautara taratara Araara Kau'ta Aka'iti kōrero, kōrero tara
kūmara ʻara ʻara kūmara
kāre/kore ʻore 'ā'ore Ai'ta! He kole kāhore, kāre
tātā kiriti tātā tuhi
ʻura koni ʻura ingo/ori ori Hupa hupa Hura/Hula kanikani
ʻakaipoipo ʻakaipoipo ʻaʻaipoipo ʻakaipoipo fakaipoipo whakaipoipo
ʻīkoke koroio rakiki hīroki

Te wakapū me te whakahua[takatā | takatā pūtake]

Tekau mā iwa ngā reta o te wakapū Māori Kuki Airani.

  • Tekau ngā pūare: ā, a, ē, e, ī, i, ō, o, ū, u. He roa ngā reta tohutō.
  • E iwa ngā pūkati: ng, m, n, k, p, t, r, v , ʻ (te ngoto). Ko te ngoto he pū e ahu mai ana i te korokoro.

Kāhore he ngoto o ngā reo o Tongareva, o Manihiki hoki. Ka whakamahia kētia i reira te reta "h".

Tirohia hoki[takatā | takatā pūtake]