Te Hētana

Ko Te Hētana, Pirimia o Aotearoa 1892-1906

Ko Te Hētana (Richard John Seddon, 1845-1906) he Pirimia o Aotearoa (1892-1906). Ka whānau mai ia i Ingarangi. Ka tae mai ia ki Aotearoa i te tau 1866. Ka haere ia ki ngā papa koura o Waimea kimi koura ai. Nō muri iho, he kaiwhakahaere hōtera ia ki Te Tai-poutini.

I te tau 1879 ka tū ia mō te rohe pōti o Hokitika, ā, ka wikitoria, ka haere ki te Pāremata. Ahakoa he tangata rongonui mō te roa o ana kōrero, he matatau hoki ia ki te mahi tōrangapū.

Nō te tau 1891, ka wikitoria te rōpū Rīpera, ka kuhu a Te Hētana ki te kāwanatanga. Nō te 1892 ka riro i a ia te tūranga o te Pirimia, tae rawa atu ki te tau 1906, kit e tau I mate ai ia. Ka riro anō i a ia te tūranga o Minita mō ngā Take Māori, mai i te 1893 tae atu ki te 1899. Nō te tau 1900, nā runga i ngā inoi a te rōpū Kotahitanga, ka katia e Te Hētana te hook i ngā whenua Māori. Nā Te Hētana i whakatū ngā Kaunihera Māori me ngā Poari Whenua Māori, me te aha, ka taea e te Māori te pupuri whenua me te whakapai i te hauora o te hapori. Ka riria te Kāwanatanga e ngā tāngata whaimoni, ā, i te tau 1905, ka whakarerekēngia ngā ture, ā, he nunui rawa ngā whenua ka ngaro.

Tohutoro

• Ngā Tāngata Taumata Rau URL:NZDB

Ngā kaihautū 1840-1980

Ngā kaihautū 1840-1900:   Āperahama Taonui • Āpihai Te Kawau • Hāmiora Mangakāhia • Hēnare Kaihau • Hēnare Mātene Te Whiwhi • Hēnare Matua • Hēnare Tomoana • Hirini Rāwiri Taiwhanga • Hoani Nahe • Hōne Heke • Hōne Heke Ngāpua • Hōne Mohi Tāwhai • Hōne Ōmipi • Hōri Kerei Taiaroa • Horonuku Te Heuheu Tūkino IV • Karaitiana Takamoana • Matiaha Tiramōrehu • Meri Te Tai Mangakāhia • Niniwa-i-te-rangi • Nireaha Tāmaki • Pāora Tūhaere • Pōmare II • Pōtatau • Rangi Topeora • Rāpata Wahawaha • Rewi Manga Maniapoto • Riperata Kahutia • Riwha Tītokowaru • Tāmati Wāka Nene • Tāraia Ngākuti Te Tumuhuia • Tāwhiao • Te Hāpuku • Te Heuheu Tūkino III, Iwikau • Te Keepa Te Rangihiwinui • Te Keepa Te Rangi-pūawhe • Te Kooti Arikirangi Te Turuki • Te Pahi • Te Rauparaha • Te Ruki Kawiti • Te Whiti o Rongomai • Timi Kara • Tohu Kākahi • Wahanui Huatare • Wiremu Kīngi Te Rangitāke • Wiremu Pere • Wiremu Tako Ngātata • Wiremu Tāmihana • Wiremu Te Kākākura Parata • Wiremu Te Wheoro Ngā kaihautū 1900-1980:   Apirana Ngata • Eruera Tirikātene • Hēnare Balneavis • Hēni Materoa • Hoani Te Heuheu Tūkino VI • James Clendon Tau Hēnare • Korokī • Mahuta Tāwhiao • Matiu Rata • Māui Pōmare • Paraire Paikea • Rangi Mawhete • Rua Kēnana • Tahupōtiki Wiremu Rātana • Tai Mitchell • Te Puea Hērangi • Te Rangi Hīroa • Tuaiwa Eva Rickard • Turi Carroll • Whina Cooper Ngā Kāwana:   George Gipps • Te Hopihona • Pitiroi • Hōri Kerei • Tāmati Parāone Ngā Kaitōrangapū, ngā āpiha:   Constantine Henry Phipps • Edward Eyre • Francis Dart Fenton • Francis Dillon Bell • Frederick Edward Maning • Frederick Weld • Frederick Whitaker • George Rusden • Gilbert Mair • Henry George (Earl) Grey • Henry Russell • Henry Sewell • Hōne Hīhana • Jack Kent Hunn • James Crowe Richmond • James Edward Fitzgerald • James Prendergast • James Stephen • John Gorst • Joseph Gordon Coates • Julius Vogel • Lord Glenelg • Michael Joseph Savage • Norman Kirk • Peter Fraser • Ralph Hanan • Robert Stout • Te Hētana • Te Mākarini • Te Paraihe • Te Paranihi • Te Pōkiha • Te Pūhipi • Thomas Buick • Thomas Bunbury • Walter Mantell • Walter Nash • William Herries • William Martin • William Rees • William Spain Ngā kaiwhakanoho, ngā mihinare:   Edward Wakefield • George Clarke • James Cowan • Pīhopa Pomaparie • Richard Taylor • Te Harawira • Te Herewini • Te Karuwhā • Te Kerēhi • Te Koroneho • Te Mātenga