Hōne Heke

Ko Hōne Heke rāua ko Hariata, tana wahine

Ko Hōne Heke he rangatira nō Pēwhairangi, nō Ngā Puhi (? -1850). He Karaitiana a Heke, ā, he hoa piritata tonu ki a Te Karuwhā. I te hainatanga o te Tiriti o Waitangi i te tau 1840, koia tētahi i whakapono ki ngā kī taurangi a Te Karuwhā tērā tonu e tiakina te mana o ngā rangatira Māori. Ko ia te tuatahi o ngā rangatira o Te Tai-tokerau ki te haina (ahakoa ko tōna moko te mea tuawhā i te Tiriti ina pānuitia, i te mea i whakaurungia ngā hainatanga o ōna rangatira ki runga ake i tāna).Ko Hōne Heke he reo whai mana, he reo i tautoko i te Tiriti o Waitangi. Ahakoa, ka tahuri ia i muri ki ngā mahi whakahē i te mana whakahaere o Ingarangi ki Aotearoa.

Ka pā te pōuri me te mamae ki a Heke i te whā tau i muri mai, nā te mea i te whakangaromia e te Karauna te mana o te iwi Māori. Ka tono a Heke kia topea te pou haki i te kāinga Pākehā o Kororāreka. Ko te take i pērā ai, he āta whakaatu i tō rātou riri ki te mana kāwanatanga o Ingarangi, engari kia kaua e whakatumatuma ki ngā kaiwhakanoho Pākehā. I roto i ngā marama whai muri, e toru atu anō ngā whakatūranga me ngā topenga i te pou. I te tau 1845, i te topenga tuawhā, ka pakanga Te Karauna ki ngā iwi o Te Tai-tokerau.

Tohutoro

• Ngā Tāngata Taumata Rau URL:NZDB

Ngā kaihautū 1840-1980

Ngā kaihautū 1840-1900:   Āperahama Taonui • Āpihai Te Kawau • Hāmiora Mangakāhia • Hēnare Kaihau • Hēnare Mātene Te Whiwhi • Hēnare Matua • Hēnare Tomoana • Hirini Rāwiri Taiwhanga • Hoani Nahe • Hōne Heke • Hōne Heke Ngāpua • Hōne Mohi Tāwhai • Hōne Ōmipi • Hōri Kerei Taiaroa • Horonuku Te Heuheu Tūkino IV • Karaitiana Takamoana • Matiaha Tiramōrehu • Meri Te Tai Mangakāhia • Niniwa-i-te-rangi • Nireaha Tāmaki • Pāora Tūhaere • Pōmare II • Pōtatau • Rangi Topeora • Rāpata Wahawaha • Rewi Manga Maniapoto • Riperata Kahutia • Riwha Tītokowaru • Tāmati Wāka Nene • Tāraia Ngākuti Te Tumuhuia • Tāwhiao • Te Hāpuku • Te Heuheu Tūkino III, Iwikau • Te Keepa Te Rangihiwinui • Te Keepa Te Rangi-pūawhe • Te Kooti Arikirangi Te Turuki • Te Pahi • Te Rauparaha • Te Ruki Kawiti • Te Whiti o Rongomai • Timi Kara • Tohu Kākahi • Wahanui Huatare • Wiremu Kīngi Te Rangitāke • Wiremu Pere • Wiremu Tako Ngātata • Wiremu Tāmihana • Wiremu Te Kākākura Parata • Wiremu Te Wheoro Ngā kaihautū 1900-1980:   Apirana Ngata • Eruera Tirikātene • Hēnare Balneavis • Hēni Materoa • Hoani Te Heuheu Tūkino VI • James Clendon Tau Hēnare • Korokī • Mahuta Tāwhiao • Matiu Rata • Māui Pōmare • Paraire Paikea • Rangi Mawhete • Rua Kēnana • Tahupōtiki Wiremu Rātana • Tai Mitchell • Te Puea Hērangi • Te Rangi Hīroa • Tuaiwa Eva Rickard • Turi Carroll • Whina Cooper Ngā Kāwana:   George Gipps • Te Hopihona • Pitiroi • Hōri Kerei • Tāmati Parāone Ngā Kaitōrangapū, ngā āpiha:   Constantine Henry Phipps • Edward Eyre • Francis Dart Fenton • Francis Dillon Bell • Frederick Edward Maning • Frederick Weld • Frederick Whitaker • George Rusden • Gilbert Mair • Henry George (Earl) Grey • Henry Russell • Henry Sewell • Hōne Hīhana • Jack Kent Hunn • James Crowe Richmond • James Edward Fitzgerald • James Prendergast • James Stephen • John Gorst • Joseph Gordon Coates • Julius Vogel • Lord Glenelg • Michael Joseph Savage • Norman Kirk • Peter Fraser • Ralph Hanan • Robert Stout • Te Hētana • Te Mākarini • Te Paraihe • Te Paranihi • Te Pōkiha • Te Pūhipi • Thomas Buick • Thomas Bunbury • Walter Mantell • Walter Nash • William Herries • William Martin • William Rees • William Spain Ngā kaiwhakanoho, ngā mihinare:   Edward Wakefield • George Clarke • James Cowan • Pīhopa Pomaparie • Richard Taylor • Te Harawira • Te Herewini • Te Karuwhā • Te Kerēhi • Te Koroneho • Te Mātenga